بررسی نقش تعاملی عقل و عاطفه در تربیت اسلامی

این پژوهش به منظور تبیین جایگاه عقل وعاطفه و رابطه ی تعاملی این دو در مسیر تحقق تربیت اسلامی از منظر آیات قرآن، احادیث معصومین (ع) و سیره ی تربیتی ایشان انجام گرفته است.روش تحقیقی که برای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته ازنوع تحلیلی- استنتاجی می باشد که به روش کتابخانه ای اطلاعا ت جمع آوری و با تحلیل آنها، اهداف پژوهش استنتاج شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که عقل تشخیص دهنده ی حقّ و باطل، خیر و شر و به عبارتی راه از چاه می باشد و انسان با این پیامبر درونی می تواند هدایت یابد. عواطف بیشتر نقش انگیزشی، شور و حرکت را دارند و با تمایل یا انزجار خود نسبت به موضوعی می توانند سبب انجام یا ترک آن و یا حتی نحوه ی انجام آن شوند. اگر عواطف تحت مدیریت و رهبری عقل سلیم درآیند منجر به این می شود که راه یا عملی که با عقل پذیرفته و انتخاب شد ، عواطف نقش محرک و انگیزه برای انجام هرچه بهتر و زیبا تر آن را ایفا کنند. با توجه به اهمیتی که عناصر عاطفه و عقل در مسیر هدایت و تربیت اسلامی دارند، انسان در این راه ناگزیر است از هر دو در جایگاه مناسب آن و به مقدار نیاز از آنها بهره گیرد و وا گذاشتن هریک از آن دو و کم توجهی به آنها نقص بزرگ و جبران ناپذیری را به سیر صعودی کمال انسان که باید او را به تقرب الهی برساند وارد می سازد. در نتیجه باید عقل با فرمانروایی بر سرزمین وجود ، عواطف را در مسیری عقلانی و کمالی به جریان اندازد.